Madryt, 1980 rok. Do gabinetu reżysera Enrique Godeda (Fele Martínez), szukającego akurat pomysłu na nowy film, przychodzi młody mężczyzna, przedstawiający się jako Ignacio, aktualnie posługujący się nowym imieniem Ángel (Gael García Bernal), szkolny przyjaciel Enrique. Reżyser zaprasza go do środka, ucieszony nieoczekiwanym spotkaniem po latach. Ignacio z miejsca informuje go, że jest aktorem i szuka pracy, przy okazji przekazując koledze egzemplarz swojego opowiadania, w którym porusza ich wspólne, dawne losy podczas nauki w katolickiej szkole. Wracające wspomnienia sprawiają, że Enrique nie chce mieć ze swoim gościem nic wspólnego. Do czasu, gdy zdecyduje się sięgnąć do opowiadania.
Jakiś czas wcześniej Enrique udaje się do klubu na występ drag queen. Pod wpływem alkoholu blondwłosa Zahara, drugie wcielenie Ignacia, przypada mu do gustu, co kończy się w pokoju hotelowym, gdzie Zahara z pomocą innego transwestyty zamierza okraść mężczyznę. Przypadkowe odkrycie jego tożsamości sprawia, że porzuca ten pomysł, zamiast tego wykorzystując seksualnie śpiącego Enrique i podrzucając mu napisany wcześniej list.
Tymczasem Goded decyduje się nakręcić film na podstawie opowiadania swojego przyjaciela, chociaż na jaw wychodzi coraz więcej tajemnic – fakt molestowania kilkuletnich wówczas chłopców przez dyrektora szkoły, ojca Manolo (Daniel Giménez Cacho), szczególnie uwielbiającego młodego Ignacia, dokonującego swoich czynów za aktywnym przyzwoleniem i aprobatą pozostałych księży. Próbujący pogodzić się z przeszłością Enrique postanawia odwiedzić rodzinny dom swojego przyjaciela, gdzie dowiaduje się, że Ignacio od kilku lat nie żyje, a tożsamość po zmarłym przejął jego młodszy brat, Juan. Mimo tego mężczyzna nie odstępuje od pomysłu realizacji filmu. Rozpoczyna się potrójna historia, w której głównym bohaterem nieoczekiwanie staje się nieznany nikomu pan Berenguer (Lluís Homar), również ukrywający swoją prawdziwą, dawną tożsamość, a co gorsza doskonale zapoznany ze śmiercią staczającego się na dno Ignacia.
„Złe wychowanie”, klasyka hiszpańskiego kina, Pedro Almodóvara, to bardzo trudna i ciężka opowieść, a przy tym kino znakomite. W jednym tytule otrzymujemy kilka różnych historii, a wszystkie oscylujące wokół 2-3 postaci. Wątkiem przewodnim jest historia dwóch dawnych przyjaciół, rozdzielonych decyzją księdza-dyrektora szkoły katolickiej dla chłopców. Ów ksiądz, ojciec Manolo, przyłapawszy młodych Enrique i Ignacio na masturbacji, tego pierwszego wydala ze szkoły, drugiego zostawiając blisko siebie, darząc go złą miłością, którą po latach dorosły już mężczyzna opisze jako „uczucie przyciskanych do pleców guzików sutanny”. Historia chłopców nosi więc tragiczne znamię, spotęgowane tym, że obu połączyło prawdziwe uczucie, z którym nie umieli sobie poradzić.
Kolejnym wątkiem jest realizowany przez Godeda film, oparty o opowiadanie przyjaciela, w którym dorosły już Ignacio pragnie zemścić się na oprawcy z dzieciństwa, doprowadzić do jego demaskacji i poniżenia, a przy okazji zarobić na księdzu trochę pieniędzy. A te są bardzo potrzebne, by poprawić urodę i zostać prawdziwą drag queen, jak z najlepszych klubów. Tutaj jednak opowieść Almodóvara ponownie się rozgałęzia na prawdę ekranu i prawdę życia. Ta pierwsza, reprezentowana przez Juana, jest zdecydowanie lepsza, choć obie kończą się równie tragicznie.
„Złe wychowanie” to naprawdę trudny film. Mówi się nawet, że jest jednym z najmroczniejszych dzieł Almodóvara. Reżyser tradycyjnie bawi się konwencją i szokuje widza historiami, których na próżno szukać w kinematografii. Mało tego, kumuluje te historie, miesza i tworzy naprawdę zgrabną i niesamowicie wciągającą, choć równie kontrowersyjną całość. W niespełna dwugodzinnym filmie porusza kwestię pedofilii w kościelnych szeregach, homoseksualnej miłości, zarówno tej prawdziwej, jak i płatnej, sięga po temat transwestytyzmu i rozgrywa losy swoich bohaterów tak, że tak naprawdę nie do końca wiadomo jak działa sprawiedliwość, jeśli działa w ogóle. Kat staje się ofiarą, ofiara katem, by zmienić się miejscami jeszcze kilkukrotnie i wiadomym jest, że ktoś tę zamianę ról przegra, lecz ostatecznie nie wiadomo kto. Nie wiadomo też czy kat wciąż pozostaje katem, czy może ostatnie ujęcie kręconego właśnie filmu zatrzymało się na jednej z tych zamian. Pozostaje tylko jedno z dwóch odczuć – współczucie lub pogarda. Tylko które wobec kogo?
Tytuł: Złe wychowanie
Tytuł oryginału: La Mala educación
Reżyseria: Pedro Almodóva
Scenariusz: Pedro Almodóvar
Kraj produkcji: Hiszpania
Rok produkcji: 2004
Kadry pochodzą z filmu:
- "Złe wychowanie", Pedro Almodóvar, Hiszpania 2004
